Dewrêşgewr Ocağı/Aşireti: Dersim’in Dervişlik Geleneğinde Bir Direniş Öyküsü (Dr. Dilşa Deniz)
Dersim inanç sistemi, aşirete dayalı olan ocaklık üzerinde temellenen bir inanç hiyerarşisi olarak tanımlanabilir. Ocaklar da aslında birer soy/aşiret örgütlenmesi olup, dinsel hiyerarşinin belirlenmesi ve ocak olarak tescili de “keramet” denen temel bir olguya bağlanmıştır. Okumaya devam et “Dewrêş Gewr Ocağı: Bir Direniş Öyküsü”
Dûzgi, Dersimde “Asparê Astorê Kimeti” olarak bilinmektedir; yani Koyu Kızıl bir atın binicisi. Kimet Kirmancça’da “Doru” anlamına gelmektedir. Tıpkı Xizir’a Spîla (Beyaz -Boz Atlı), Dûzgi’ya Sûrela (Kızıl Atlı) denmesi gibi.
Okumaya devam et “Rea Haq Mitolojisi 2: Mithra ve Bava Duzgi”
Bunların Bava Duzgı Kültü açısından önemi, Bava Duzgı’nın bir kartalla simgeleniyor olmasıdır. Yöre halkı bu kartala Heliye Çhal yada Heliyo Duzgıni demektedir. İnanışa göre Duzgı, Heliyo Çhal donunda gökyüzünde kanat çırpmaktadır.
Horasan manipülasyonu. Horasanla kastedilen nedir? Horasan neresidir, kaç tane horasan vardır. Eba Müslüm Horasanî kimdir, ittihat ve terakki Horasan’ı neden farklı tanıttı, horasanla ilgili belgeler. Mehmet Bayrak ile Horasan üzerine konuşuldu.
Okumaya devam et “Video: Alevî ve Kürt Tarihinde Horasan”
Evet, bizde de ocak ocaktır. Ve Pir-i piran vardır. Yani pirlerin piri… Yani Pir’siz olmaz. Delilsiz (Rayber/Rêber) olmaz. Ve cem vardır. Cem yapılır ve çok kutsaldır bizim için. Bu bir sistemdir, işleyiştir. Yine Qurban olayı var. Niyaz yapılır. Meyvelerden oluşanlar da dahil. Yine deyişler söylenir, saz çalınır. Ve bizde bir de “Kardeşlik” ve “Kızkardeşlik” hukuku var. Özellikle Cem’de. Cem’de mutlaka “kardeşi”ni ve kızkardeş”ini göstermek, ispatlamak zorundasın. Dost, can kardeşliği. Bu bir hukuk ve işleyiş oluşturur, Yarsanlar (Kakai)ler arasında. Pir her yıl bir Cem düzenler. Burada sistem ve kurallar ortaya konulur işleyişin bütünselliği sağlanır, güçlü bir birlik için çalışılır. Tezahüri, ahlaki, iş bakımından Hakk’a yakın olmak gerekir. Yani temizlik, dürüstlük, hakikatli, bağlılık olarak. Keza dil, Kürtçe’nin Goran dili, Maçeyi (Maçî)’dir. Dimili’ye çok yakındır.
– ZÎRYAN KAKEÎ
HEYDER (Lîza Hanım): https://www.youtube.com/watch?v=JnqwHWhAySI
Bilindiği kadarıyla Sinemillilerin kurucu Piri, Kürtlerin “Mil” kolundan olan Seyit Sinan (Sîn – Sîno – Sînî Millî) İmam Rıza ile birlikte Horasana göçen akrabalarından ayrılarak bir grup Seyitle birlikte batıya göç edip Xarpet (Harput) yöresine yerleşmiştir…
Okumaya devam et “Köklü Bir Alevî Ocağı: Sinemilli Ocağı (İbrahim Sinemillioğlu)”
… Baba Mansûr, evin yapımı sürerken damın üstünün kapanması, dam direkleri (Kêran) almak için Bağîn’e gitmeye karar verir. Mûxûndu halkına : ” Îşev kes der mekevin û der “ (Bu gece hiç kimse dışarı çıkmasın) uyarısında bulunur. Gece yarısı iki direği iki horozun arkasına koşum yaparak getirir.
Okumaya devam et “Baba Mansûr, Horoz Kültü ve Marê Sur”
Dîrok (Tarih) Programında William & Mary Üniversitesi Öğretim üyesi Ayfer Karakaya Stump ile Aleviliğin yazılı kaynakları, Ebul Vefa ve Vefailik akımının Alevilik üzerindeki etkileri konuşuldu.
Karakaya: Vefailik, Anadolu Dinî tarihini yeniden ele almamızı gerektirecek kadar önemli.
El Kakes (Erenlerin Atası) Tac’ül Arifin Seyyid Ebul Vefa-i Kürdî Kimdir:
Ağuçan, Mineyik, Sultan Sinemilli, Kara Pirbad, Şeyh Ahmed Dede, Şeyh Delil Berxican, Derviş Cemal, Dede Garkın, Hızır Üryan gibi Alevi Pir ve Mürşid Ocaklarının şecerelerinde de geçen bir velidir. Menakıbında Semah döndüğü, bunun için tutuklandığı ve Musahip törenleri gerçekleştirdiği açık, belli olan Ebul Vefa Kürdi 10-11. yyda, Hacı Bektaş, Yunus Emre ve Mevlana’dan yüzlerce yıl önce yaşamıştır.
VİDEO LİNK
..
Aşiret: Kavli (Kavilü)
Coğrafya: Dersim, Çorum, Yozgat, Sivas, Elazığ
Dil: Kürtçe‘nin Kurmanc Lehçesi
Pir Ocağı: Şeyh Çoban Ocağı
Mürşid Ocağı: Serçelan Ağuçan Ocağı
Şeyh Çoban’ın türbesi Dersim – Mazgirt‘te bulunmaktadır. Bir koluda Çorum – Alaca – Nesimikeşlik (Büyükkeşlik) köyündedir (Kavli Aşireti).
Okumaya devam et “Şeyh Çoban Ocağı”
Değişik nüfus ve etki alanına sahip bu ailelerden en ünlüleri şunlardır: Ağuçan, Baba Mansur, Kureşan, Derviş Cemal, Sînemillî, Şeyh Delil Berxecan, İmam Rıza, Şeyh Hasan, Üryan Xızır, Cemal Abdal, Şeyh Ahmed, Seyit Savun (Zâbun) vs. (Erdal Gezik)
DEVAMINI OKU
Şanlıurfa yöresindeki İzol ve Adıyaman yöresindeki Kavî ile Xisor aşiretleri 1577 yılında Adıyaman ve Elbistan’da ortaya çıkan Şah İsmail ayaklanmasına katılan topluluklardandır.
Devamını Oku (Tıkla): Kavi Balyan Xisor Aşiretleri ve Ocakları
Bünyesinde Alevî (Erzincan, Sivas, Dersim); Şafii (Urfa, Ağrı); Hanefi (Elazığ-Karakoçan); Caferî (İran-Horasan); Ezidî(Ermenistan) inançlarına bağlı üyeler bulunduran Kürt aşiretidir. Cemal Abdal Ocağı Şadıllı Aşiretinin bir bölümünün bağlı olduğu Alevî ocağıdır. Mürşidi Serçelan Ağuçan’dır. Cemal Abdal’ın, “Büyük ve Küçük Cemal Abdal” adlı iki türbesi Elazığ Karakoçan’ın Madran ve Delikan köyleri arasındadır. Ocağın talipleri Dersim, Erzincan ve Gümüşhane’dedir.
DEVAMINI OKU
Kul Seyyid
Giriş
Konuya geçmeden önce Alevilik ve Mürşid ocakları hakkında yanlış bilinen bir genellemeye dikkat çekmek gerekiyor. Büyük çoğunluğumuzda oluşan ” Hacı Bektaş Veli tüm erenlerin başı, Hacı Bektaş Ocağı (13.yy) tüm ocakların mürşidi’dir” gibi çok yanlış ve Alevîlik gerçekliği, Alevî tarihi ile hiç bağdaşmayan bir düşünce hakimdir. Oysaki Ağuçan, Sultan Sahak, Baba Mansur, Dede Garkın Ocakları Hacı Bektaş’dan çok önceleri var olan (ad alan) ocaklardır. Örneğin Ağuçan ve Şeyh Ahmed ve Şeyh Delil Berxêcan Ocakları 11. yy’dır. Sultan Sahak Ocağı 9. yy’dır.
Rea Haq / Alevîlik 