Şadilli Aşireti ve Cemal Abdal Ocağı

Aşiret: Şadilli – Şadiyan, Delikan, Balucan Aşiretleri
Pir-Dede Ocağı: Cemal Avdel Ocağı
Mürşid Ocağı: Serçelan Axûçan (Ağuçan) Ocağı
Dil: Kürtçe‘nin Kurmancî Lehçesi

Geçmeden önce Erdoğan Yalgın’ın aşağıdaki linkte kapsamlı Cemal Abdal ve Ocağı araştırmasını okuyabilirsiniz:
LİNK: https://kulseyyid.com/cemal-avdel-ocagi/

Şadi, bünyesinde Alevî (Erzincan, Sivas, Dersim); Şafii (Urfa, Ağrı); Hanefi (Elazığ-Karakoçan); Caferî (İran-Horasan); Ezidî (Ermenistan) inançlarına bağlı üyeler bulunduran Kürt aşiretidir.

Kökleri, Muhammed Bin Şeddadi (951 yılında kurulan Şeddadi devletinin kurucusu) ve Selahaddin-i Eyyubî El Kürdî‘nin dedesi Şadi Bin Mervan‘a dayanır. Bu isimlerin Divin’e (şeddadilerin kurulduğu bugünün ermenistan topraklarında yer alan, Selahaddin Eyyubî’nin aile köklerinin bulunduğu kent) Irak-İran sınırı bölgesindeki Kirmanşah‘tan geldiği biliniyor. Şeddadiler selçuklularla birlikte Bizans’a karşı savaşmıştır. Selçuklular “Ani” kentini bizans’tan alarak şeddadilere armağan etmiştir. Kentin asıl yerlisi olan Pakraduniler Ravadilerin (şeddadilerin ataları) kız alıp verdiği bir ermeni (bazı tarihçilere göre kökler yahudi olan) hanedanıdır. Kurulduktan 124 yıl sonra alp arslan tarafından yıkılan Şeddadiler, Ani’deki emirliklerine 1199 tarihine kadar devam etmişlerdir. Bu aşiretin ataları tarih boyunca Ermenilerle, Araplarla, Türkmenlerle ve diğer ırklarla karışmıştır. Arap gezgini “Mukaddesî” 982 yılında Duvin’de Hristiyanların çoğunlukta olduğunu; fakat kentin Şeddadi Kürtlerinin elinde olduğunu yazmıştır.

Aşiret adının Şad (Dicle) nehrinden geldiği iddiaları olsa da, Şadilerin mi nehre ad verdiği, nehrin mi Şadîlere ad verdiği net değildir. Çünkü 16. yyda Kiğı ve Çemişgezek’te adı geçen bir aşirettir.

Anadolu Alevî ocaklarının Horasan’dan (Irak Horasanı) geliş yollarının Sürmeli Çukur-Aras boyları olduğu kesinleşir. Bu, şu demektir ki Malazgirt’ten önce Şadıllılar Anadolu’ya gelmişlerdir(?).

W. İvanow, Horasan Etnolojisi Üzerine Notlar’ında: “Safevî döneminin sonuna doğru Şadili (Şadlu) Kürd’ü olan DOLÎ HAN, şimdilerde Horasan’ın önemli bir kenti olan “Bezneverd“i kurmuştur.” demektedir.

Şadilli’nin bir koluna da KIMSOR denmektedir (Kım ve Sor. Kım Kürtçede Başlık, Sor ise Kızıl demektir. Bu manada Kızıl-başlık takan veya Kızılbaş demektir ve Bingöl-Erzincan’da yaşamaktadırlar).

1780 yılında Dersim yöresinden hükümete sunulan bir dilekçede sürgünü istenen aşiretler arasında Şadilli’de vardır. 1787 yılında ise Çemişgezek’te yakalanarak öldürülen aşiret önderleri arasında Şat oğlu Ali vardır (Şat, Kürtçede topal anlamına da gelmektedir).

Cemal Abdal ve Ocağı:
“Cemal Avdel ile Şıx Delil-i Berxécan amca çocuğudur. Cemal Avdel, Berxécan‟ın bir oğludur. Cemal Avdel, Berxécan‟ın kardeşidir. Cemal Avdel ile Berxécan, Bağdat‟ta Erenler Atası (Kake) Tac’ul Arifin Ebu’l Vefa-i Kürdi’nin (925 – 1017 yılları)  okulunda birlikte okuyup ve bölgeye beraber gelmişlerdir. Berxécan, Delikan köyü ziyaretinde Cemal Avdel‟ı, buradaki talipler topluluğuna bir halifesi olarak, kendi yerine rızalıkla göstermiştir. Pilvankan aşiretinin ru-sıpilerinde (yaşlılar) ve özellikle de Berxécan ocağının Pirlerin de, Delikan / Cemal Avdel kültü şöyle kurgulanmıştır: Yol ataları olan Berxécan‟ın, Pilvank köyüne gelmeden önce Sivas/Malatya‟da bir müdet eğlendiğini, Dersim‟de ilk geldiği köyün Delikan olduğu yönündedir. Buradan, Pilvank‟a geçtiğini defaatle, sürekli dile getirmektedirler.

Cemal Avdel ocağının şeceresinde, Tac’ul Arifin Seyyid Ebu’l Vefa (925 -1017)  ile ilgili güçlü vurgular bulunmaktadır. Ki bu gerçeklik, Berxécan‟ın asıl şeceresinde de aynen bulunmakta ve onun yol/soy ağacı verilmiştir. Buna göre, Cemal Avdel ocağının da, Erenler Atası Sultanul Tacul Arifin Seyyid Ebu’l Vefai Kurdi süreğinin bir bağlısı olduğu böylece kanıtlanmıştır.” (1)

Ocak, Şadıllı Aşiretinin bir bölümünün bağlı olduğu Alevî ocağıdır. Mürşidi Serçelan Ağuçan’dır (1915ten sonra olsa gerek). Cemal Abdal’ın, “Büyük ve Küçük Cemal Abdal” adlı iki türbesi Elazığ Karakoçan’ın Madran ve Delikan köyleri arasındadır. Ocağın talipleri Dersim, Erzincan ve Gümüşhane’dedir. Gümüşhanedeki dedeler Şiran’ın Yedibölük köyündedir.


Şahdililerin Seyit Nur Cemalettin’e ikrar vermeleri kendilerinin mucizati iken, Bagin zindanlarindan kurtarmaları nedeniyledir. O tarihten bu yana Sahdililer Cemal Abdal’a talip olmuşlardır. Bu bilgiler tamamen Seyit Cemal (Cemal Abdalın) şeceresine dayalıdır. Söz konusu şecere Cemal Abdalın türbesinin ve ocak evinin bulunduğu Delikan köyündedir. Bu şecere, Selçuklu İmparatoru Alaaddin Keykubat tarafından da tuğrası ile mühürlenerek onaylanmıştır.

Şadili köylerinin bugün Anadolu’da olanları aşağı yukarı şunlardır:

Dersim-Mazgirt’te Muxundu, Canik, Kirzi, Dırban, Hivedan, Isnis köyleri,
Erzincan-Iliç’ta Kirzi köyü Tercan’da Kosan komu, Sivas-Kangal’da Yellice (Şeyh Şazeli ile karışmış olmalı> Ek: Kul Seyyid) köyü, Muş-Varto bölgesinde Şahdeli adıyla tanınan bir aşiretin Şadili kökeninden olduğu ve Alevî inancında bulunduğu bölge tarihinde anlatılmaktadır.

Elazığ, Dersim, Bingöl ve Diyarbakır bölgelerinde ise Kubathan, Okçiyan , Kimsoran, Cunan, Zimtek oymakları ve doğrudan doğruya Şadili adını taşıyan bir oymak vardır…

KUL SEYYİD

Not:
(1) – Erdoğan Yalgın, Cemal Avdel ve Ocağı Tarihi

Kaynak:
– Ali Yaman, Kızılbaş-Alevî Ocakları
– Aşiretler Raporu
– Hamza Aksüt, Aleviler
– Rafael Blaga, İran Halkları El Kitabı
– Ali Kemalî, Erzincan
– A. Hezarfen- C. Şener, Osmanlı Belgelerinde Dersim Tarihi
– Seyyid Cemal Abdal Menakıbı
– Dirban-Kızılkale
…….

‘Şadilli Aşireti ve Cemal Abdal Ocağı’ için 39 yanıt

  1. Merhaba,
    Sivas Imranlı Kızıltepe Köyündenim
    Avdelli yim köyün Eskiden Şadiyan tarafından kurulduğunu herkes söyler.
    Sizin yazınızdan ve yorumlardan anladığım kadarıyla bulundukları her yere kendilerine ait izler bırakmışlar.(yer isimleri.
    Kale Spi
    Siz Ķımsor dermişsiniz
    Burada tümüsor yani Kızıl bir tepe
    Köyün adını buradan aldığı söylenir.
    Anladığım kadarıyla hiç alakası yokmuş
    Nüfus olarak azinliktayiz ancak güç dengelerine baktığımda bizim adımızı taşıyan (Mala Alle derler) yerler sulak ve üretim amaçlı yayla ve çiftlik (gom) vb.
    Bizde olması mümkün değil.
    Buda şunu gosteriyor köyün kurucuları bizleriz Şadilli bizmiyiz yoksa osmanlı desteğiyle bölgeye getirilen aşiretlere
    Karşı kendimize Avdelli mi dedik bilmiyorum. Dil qurmanci babamdan masallar (çirok) dinlemişimdir başka kimsedende duymadigim masallardı bu bölgede en cok sesi cikanlarda dâhi dergiler yayınladıkları halde bu masallardan hiç bahseden olmadı.
    Galiba bizimkiler biraz yeraltına çekilmişler son zamanlarda değişik köylerden Avdelli olanların var olduklarını duyuyorum.
    Kelime anlamı bakımından benim yorumun
    Av su demek
    Del dişi köpek
    Iki kelimenin birleşmesinde
    Avdel
    Su köpeği ( dişi köpek)
    Veya
    Bir hayvanı sula dediğiniz zaman
    Avde denir.
    Bize mala alle ( mal ev demek)
    Al ise
    Köpek maması anlamına geliyor.
    Üretken bir Aile olduğu için aslında bu tanım uyuyor.
    Delikan kelimeside bana göre bunu destekliyor.
    Dişi köpeğin bir diğer tanımı
    Dellık an uzantısı eklendiği zaman
    Dellıkan dişi köpekler anlamına gelir.
    Babamdan çiroklarla büyüdüğüm için en azından bölge qurmanci sine hakimim.
    Derlenip toplanıp gerçek ve bilgiye ulaşmak temennimle xızır yâr ve yardımcınız olsun.

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

    1. Avdeli diye bir Aşiret var Varto/Gımgımda Lehçeleri Zazakidir.
      Kendi Aşiretinin manası Dêlıkten değil Evdal dangelir Abda /Dervişl ile aynı manadandır.
      Evdalê Xwedê, Evdalê Şahê Merdan, Evdalê doza Husen vs. denir Kürdçede denir Abdallara.
      Saygılar bir Şahdiyanlı Turan Kılıç

      Liked by 1 kişi

      Cevapla

      1. Turan kılıç Kürt – Alevî aşiretleri listesi hazırlıyorum şuan itibari ile 150 aşiret civarındayım.. hazırladığım listede 116. sırada Evdali diye bir Kürt aşireti var. sizin ve benim gibi Kurmanc Kürd’ü değil, LAK – LEK kürdü bu aşiret.. aynı aşiret olabilir, belliki aryandan oralardan Gımgım’a gelince kırmancki kürtçesi öğrenmiş. bazı kurmanc aşiretlerinin esasen lur, goran veya lek kürdü olduğu sonradan lehçe değişikliği olduğuna dair veriler var, aynı ulus’un farklı lehçeleri olunca geçişler olabiliyor coğrafya gereği.. uzman işi aslında bakılmalı araştırılmalı. isim benzerliği ilginç.. aşk ile

        Beğen

        Cevapla

      2. Avdeli kelime kökeni Irani dil terminolojisinde yani Kürtçe Zazaca: Evdal, Avdal
        Persce (Farsca) Abdal, türkce: gezgin anlamına geliyor.
        Örnek Pirlere, Devrişlere denir mesela Pir Sultan Abdal.

        Beğen

        Cevapla

    2. Avdeliyan – Avdeli isimli bir köy Karakocan’da bulunmakta. Büyük bir olasilikla bununla alakali. Sizden bir ricam olacak, babanizin size anlattigi Cirok ve masallar ilgimi cekti. Bu konuda haberlesme imkani olur mu?

      Beğen

      Cevapla

  2. Aydın Merkez – Köşk ilçesi – Nazilli ilçesi
    Burada Gözeler Kezikler Geçerler var
    Çoğu Kızılbaş Sünni Hanifi olanlarda var
    Aydın Çestepe Mahallesi’nde Şadıllı , Butikan ,Lolikan ,Çarekan aşiretleri beraber yaşıyor.
    Şadıllı aşireti en çok burada Butikan aşiretinden kız almış vermiş.
    Sanırım Bingöl Yedisu da da öyleydi.

    İzmir Merkez – Limontepe ilçesi
    İstanbul’da da çok.
    Ben Aydın’da bulunuyorum.
    Burada şadıllı çok.
    Biz Bingöl Yedisu kaşıklı köyünün kaşıklı mezrasından gelmeyiz.
    Dedemin lakabı huse gazı
    Babası Rahmi gazi ve kardeşleri ile ( memed gazi ) Kiğı’dan geldiğini biliyorum. Aşiretin doğrudan şadıllı olup lakabimiz gazidir…

    Erzincan Yoğurtlu eski adı ile pizvanda da var mezkez de var .

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

    1. Cem Ali bilgi için teşekkürler var ol, zahmet etmişsin… yolunuz açık olsun, dedenize babanıza saygılar umarım daima özünüzü korursunuz… aşk ile… teşekkürler

      Beğen

      Cevapla

      1. Geliboluda şadıllı köyü var 1800 lü yıllarda Erzincan da çilli oğullarının kan davası sonucu o zaman ki devlet büyükleri bu aileyi geliboludaki bu bölgeye gönderir ve geldikleri yerin adını koyun adını şadıllı koyarlar ve halen Gelibolu şadıllı olarak geçmektedir.

        Liked by 1 kişi

        Cevapla

    2. Atalarımızda aldığım bilgiye göre adaklının bir çok kölrinde şadiyan aşiretinde var ben kendim de şadiyan aşiretindeyim köylerin isimleri
      1 kurdan erler
      2 kozlu
      3 çerme
      4 tape
      5 osman uşağı
      6 cunan
      7 ösnek
      8 pılur

      Bildiklerim bunlar ama bunların bir çoğu asimile olmuşlar yanı sünileşmişler bunu bana açıklarmısın

      Liked by 1 kişi

      Cevapla

  4. Bizde bingol zimtek asireti sadiliye bagliyiz bingol kigi ve sancakta yaklasik 15 koyde yasamaktayiz dilimiz kurmanci sunni hanifiyiz ama dedelerimizin anlatiklarina bakilirsa eskiden kizilbasmisiz. Saygilarimla.

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  6. Bingöl’ün Kiğı İlçesinde de varlar. İnanç olarak Hanefi – Maturidi ekole mensupturlar. Size Sünni Şadiyanların hikayesini anlatayım. Sultan Hamid’in Gayri Sünnileri dönüştürme politikası var. Her ne kadar dönüştürme politikası Yezidiler de ve Nusayrilerde başarısız olsa da Kürt Alevilerinin bir kısmını dönüştürmeyi başarıyor. Yani Sünni olan Şadiyanların çoğu Sultan Hamid Döneminde geçiş yapıyorlar. Az bir kısmı ise Cumhuriyet Devrinde şehirleşmenin etkisiyle Sünniliğe geçiş yapıyorlar.

    Beğen

    Cevapla

    1. Ben yayladere kır köylüyüm aslen ,Sünni baskısı nedeni ile Ermenilerin yaşadığı bölgeye göç eddik ,Ermeniler giddi biz kaldım hala aleviyiz , ve şadilliyiz ,

      Liked by 1 kişi

      Cevapla

  8. Erzincan ile ilgili eksik bilgiler mevcut Şadi aşireti Erzincan Refahiye de 10 dan fazla köyde bulunmaktadır Burada yaşayanlar Gebıki Guluki Kubati kabileleridir. Gulukilerin Hışt Yusuf Soyundan gelenler olduğu bilinmekle beraber Kıştolar Köyünde Hışt Yusufun Mezarı bulunmakatadır.

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  9. Bizde sadilli asireti olarak erzincan refaye xistolar köyünden k marasin goksun ilcesine surgun edilmisiz , su an iki koyumuz var ALTINOBA ve GÖYNÜK hemen yan komsumuz olan adana tufanbeyli ilcesine bagli 4 köy daha var fatmakuyu ahcal tavla katdarasi safi kurmanci ve aleviyiz .

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  10. Şahsen Şadiliyim Badran köyünde Doğdum Cemal Adal ocağı belirtiği gibi Delikan dadır. Yukarıda izah da dahil olması gereken bazı eksikler var. Arkadaş can bizimle irtibat kurarak eksikleri iza etmeye hazırım.
    Annem Cemal Abdal torunlarıda.
    Bahsı geçen köy Delikanda Ceddim ve Büyüğümün direk evlatları var. Bizler Türk unsurların hiç bir parçası değiliz.
    Kürdüz. Aralarını ve Aşiretim Kürdlerin lehcesi olarak konuşulan Kurmancı Dımılki. Farsca Arabça ve ilişki geliştirdileri halkların dilini konuşuyorlardı. (Biz Şadiler Arab Fars Türk değiliz. Bu halklarla ilişkilerimiz hem olumsuz. Hem olumlu olmuş. )Farklı idda edenler Aşiretim mesupları olsalarda kesin eksik bilgiye sahipler. Saygılar selamlar.

    Liked by 1 kişi

    Cevapla
  11. Geri bildirim: Şadilli Aşireti ve Cemal Abdal Ocağı | Alevî / Rea Haq

  12. Bizede aşiret olarak putuganlılar derler. Eskiyi araştırdığımda benim kayınpederim. Benimde akrabam olan. Saylık ailesi ve biz gül ailesinin şadıl lı yani şadilli aşiretine ait olduğumuzu anlattı. Saylık ailesi istanbul erzincan ve bayburt ta yaşayan alevi ve şadilli aşiretinden olduğu dogrudur. Gül ailesi istanbul. Izmir’de yaşamaktadır. Fakat erzincan Otlukbeli den büyük şehirlere gelmişlerdir. Ve şadilli aşiretinden olduğu sanılmaktadır.

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  13. Biz Beydilliyiz. Hubyar ocağındanız. Çevrede Şadıl Beyin çocukları olarak tanınırız. Babam kök dedemize Şadıl Bey dendiğini ve kökümüzün. Dogu Anadolu bölgesinden geldiğini söylerdi. Araştırdım tarihte bir tane Şadıloğlu Muhammed Şah var. Onunda 1030 lu yıllarda Kars Anide beyliği var ve türkmen. Babamın dediğine göre onun torunlarıyız. Saygılarımla.

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  14. Şadi aşiretinin bir çok gerçekçi tarihi yazılmış isede bir çok eksiklerini barındırıyor her şeye rağmen teşekkürler bende bu aşirete mensuplarından biriyim ailem Hınıs in cilligól kóyunde yaşıyor 2000 nüfusa sahip Slav u rez

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  15. Sivastaki köy olarak yanlış köy ismi yazmışsınız kardeşim kangalda şadılı olarak en başta eymir köyü var ve bir kaçtane daha var eymirin çevresinde zamanında eymirin sayesinde ayakta kalmışlardır eymir köyünün kurucuları hasan ağa ve keleş ağanın erzincandan gelmesiyle başlar sonradan başka aileler gelmiş

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  16. Merhaba;

    Sivas kangaldaki şadilli köyü yelice değildir

    SİVAS KANGAL EYMİR KÖYÜ ŞADİLLİDİR
    AYRICA EYMİR KÖYÜ Yelice köyünün içinden geçilerek gidilen bir güzergaha sahiptir.

    Şadilli aşireti reislerinin mezarlarıda eymir köyündedir

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  18. Merhaba Sadiler Erzurumda da yogun olarak yaşıyorlar Horasan ilçesi ve civar köyleri hemen hepsi Sadi Asiretindendir Kurmanci konuşurlar ve Sunni Hanefidirler

    Liked by 1 kişi

    Cevapla

  19. Merhaba ;
    Şadıllı aşiretinin en önemli kollarından bir tanesi SİVAS KANGAL EYMİR köyündedir geçmiş dönemden bu güne 7 köy şadıllı eymir diye anılır o döneme ait mezarların bulunduğu ve her mazarın yüksekliği yaklaşık 3.5 ila 5 metre arasında olduğu her tarafı şadıllı aşiretine hitafen işlemeler kılıçlar ve simgelerle doludur günümüze kadar uzanan bu tarih önemli bir mezarı-mimaridirki yıpranma söz konusu bile değildir. Bazı kaynaklarda eymir köyünün gerçekliği yeliceyle karıştırılır yelice köyü kesinlikle ŞADILI yani ŞADIYAN değildir. SİVAS KANGAL EYMİR KÖYÜ Şadıyandır YEDİ KÖY EYMİR ŞADILLIDIR anlaşılacağı üzere. Zamanın şadıllı Liderlerinin iki kardeşin bu civara yerleşip eymir köyü ile yedi köyün kurulması ile başlar. Eymir köyünde ERDOĞANLAR büyük köklü ve cesurluklarıyla anılan bir ailedir ERDOĞAN Ailesinin dokuz kardeşinden en son yaşayan olarak bilinen en küçüğü mehmet (gakkıl) istanbulda yaşamaktadır . Yakın zamanlarda ölümünden haberdar olunan kardeşler arasında EYMİRİ hiç terk etmemiş MANSUR ERDOĞAN (MÜZÜR) AP MÜZÜR olarak anılmıştır. Müzür ağa genç yaşlarında gözlerini kaybetmiş yaşamının son zamanlarına kadar bilincini kaybetmemiş yiğitliğiyle anılan şadıyandır. MÜZÜR AĞA gözlerini kaybetmemiş olsaydı şadıyan aşireti toprak üstüne toprak , İSİM (ad) üstüne İSİM (ad) koyarlardı denilir.

    Beğen

    Cevapla

    1. Merhaba arkadaşlar bende şadıllı aşiretine bağlı biriyim ocagimiz Cemal Abdal..erzincan mekezde yaşıyorum.Adim kenan. Ben şadıllı aşiretin bir dernek çatı altinda toplanmasını bir dernek kurması tercihimdir.. kim nerede olduğunu bilmek tanımak çok önemli bence saygılarımla.

      Beğen

      Cevapla
  20. Geri bildirim: Şadilli Aşireti ve Cemal Abdal Ocağı | Kızılbaş Alevî Platform

Yorum Yap - Katkı Sun